Dünya ve insalık için çok makus haber: Birinci defa 1,5 derece sonunun aşılması bekleniyor
Küresel sıcaklık ortalaması için sanayi öncesi düzeylerin 1,5 °C üzerinde yer alan eşiği geçmeye yaklaşıyoruz. Hatta, Dünya Meteoroloji Örgütü’nün son iddialarına nazaran, önümüzdeki beş yılın en az birinde bu eşiğin aşılma ihtimali yüzde 66 olarak belirtiliyor. Bu da iklim krizinin ciddiyetini gösteren bir öteki alarm olarak dikkat çekiyor.
Küresel Yıllık ve On Yıl Ortası İklim Güncellemesi raporu, yakın gelecek için varsayımların fotoğrafını çiziyor ve durumun iç açıcı olduğunu söyleyemeyiz. Kayıtlı tarihteki en sıcak yıl 2016 yılıydı ve 2023 ile 2027 ortasındaki yılların bu rekoru kırma mümkünlüğünün yüzde 98 olduğu belirtiliyor. 2023-2027 için beş yıllık ortalamanın son beş yıldan daha yüksek olması ihtimali de birebir olasılığa sahip.
Raporun hazırlanmasına liderlik eden Met Office uzman bilim insanı Dr. Leon Hermanson tarafından yapılan açıklamada, “Küresel ortalama sıcaklıkların artmaya devam ederek bizi alıştığımız iklimden daha da uzaklaştıracağı kestirim ediliyor” deniliyor.
2023 ile 2027 ortasındaki en az bir yıl içerisinde global yüzeye yakın sıcaklığın sanayi öncesi düzeylerin 1,5°C üzerine çıkma talihi üçte iki olarak bildirilirken, beş yıllık ortalamanın bu sonu aşmayacağı düşünülüyor. Ayrıyeten çalışmada, Aralık 2023 ve Şubat 2024 aralığında yeni bir El Niño olayı yaşanmasının beklendiği vurgulanıyor.
WMO Genel Sekreteri Prof. Petteri Taalas da, “Bu rapor, Paris Anlaşması’nda belirtilen ve uzun yıllar boyunca uzun vadeli ısınmayı tabir eden 1,5°C düzeyini kalıcı olarak aşacağımız manasına gelmiyor. Bununla birlikte, WMO, 1,5°C düzeyini süreksiz olarak ve artan sıklıkta aşacağımıza dair alarm veriyor” diyor ve devam ediyor: “Önümüzdeki aylarda ısıtıcı bir El Niño’nun gelişmesi bekleniyor ve bu, insan kaynaklı iklim değişikliğiyle birleşerek global sıcaklıkları bilinmeyen bir bölgeye itecek. Bunun sıhhat, besin güvenliği, su idaresi ve etraf için geniş kapsamlı sonuçları olacak. Hazırlıklı olmamız gerekiyor.”
Kuzey Kutbu’ndaki sıcaklık değişimlerinin gezegenin öteki yerlerindeki sıcaklık değişimlerinden üç kat daha yüksek olması ve Endonezya, Amazon ve Orta Amerika’da yağışların azalması kelam konusu. Kuzey Avrupa, Alaska ve Sibirya’da ise ortalamanın üzerinde yağış ihtimali artacak.
Paris Muahedesi ve 1,5 °C sınırı
Paris Mutabakatı, ülkelerin global sıcaklık artışlarını 1,5 °C ile sınırlamak için “çabaları sürdürmeyi” kabul etmesini sağladı. Şayet dünya on yahut yirmi yıl boyunca 1,5 °C’nin üzerinde bir sıcaklık anomalisi yaşarsa, daha uzun ve daha güçlü sıcak hava dalgaları, daha fazla orman yangını, daha ağır fırtınalar ve daha fazla sel felaketi üzere tesirleri ile çok yıkıcı tesirlerinin olacağı belirtiliyor.
BM, bu felaketten kaçınmak için, sera gazı emisyonlarının tepe noktasına 2025’ten evvel ulaşması ve 2030’a kadar yüzde 43 oranında düşmesi davetinde bulundu. Ülkeler şu anda emisyonları azaltmada olması gerektiği kadar ileri gitmeyen tedbirlerle mutabakata uymuyor.
Durum hayati ciddiyetini muhafazaya devam etse de, umutlar büsbütün tükenmiş değil. Engelleyebileceğimiz her sıcaklık artışı ölçüsü büyük bir ehemmiyete sahip. Hatta 1,5 °C eşiğinin uzun vadeli olarak geçilmesi bile kesin bir son manasına gelmiyor. Lakin artan bir sıcaklık ölçüsü ile, tüm insanlık olarak göstermemiz gereken uğraşın ölçüsü da katlanarak artıyor. Etkimizi olabildiğince sınırlamaya yönelik uğraşlar, direkt gezegen genelinde kurtarılan hayatlara dönüşecektir.
