Neden dört yapraklı yoncaların baht getirdiğine inanıyoruz? Pekala bu inancımız ne kadar hakikat?
Dört yapraklı yoncaların baht getirdiğine inanmamızı sağlayan şey ne? Tahminen de yalnızca az olduklarını düşündüğümüz içindir. Pekala lakin bu yoncalar nitekim ne kadar enderler?
Sıkça duyulan bir istatistiğe nazaran, 10.000 yoncadan yalnızca bir tanesi dört yaprağa sahip. Bu da onları yoncalar ortasında yaklaşık 500 kat daha ender yapıyor. Ancak bu ne yazık ki tam olarak yanlışsız değil.
2017 yılında Share the Luck isimli bir web sitesi için çalışan bir araştırma grubu, 5,7 milyon yoncanın tahlilini yaptı ve bir dört yapraklı yonca bulma mümkünlüğünün aslında 5.000’de 1 olduğunu keşfetti. Buna nazaran, klâsik olarak kabul edilen “10.000 yoncadan biri” istatistiğine nazaran iki kat daha fazla bulma bahtımız olduğunu varsayabiliriz.
Ancak burada öteki etkenler de devreye giriyor. Birtakım yonca çeşitleri ve dikkatli bir çevresel planlama ile ek yaprağın büyüme bahtı çok daha yükseltilebilir. Delaware Üniversitesi Botanik Bahçeleri yöneticisi John Frett Martha Stewart‘ın söylediğine nazaran; yetiştirilen yoncanın çeşidine nazaran bu talih artabiliyor. Ayrıyeten, yoncanın yeraltı gövdeleriyle yayılma özelliği birleştiğinde normalden dört kat daha fazla dört yapraklı yonca üretilebiliyor.
Örnek vermek gerekirse; 2014 yılında, Suzi Mekhitarian’ın bahçesinde 21 tane dört yapraklı yonca çıkıyor. Şayet tipik bir çim alanına sahip olsaydı, bu türlü bir şeyin gerçekleşme ihtimali imkansıza yakın olurdu. Bu bize ne kadar imkansız üzere gelse de Avustralya Botanik Bahçesi Bilim Yöneticisi Brett Summerell, bunu her beş ya da altı ayda bir duyduğunu söylüyor.
Genel olarak, yoncalarda dört yaprağa sahip olmak çekinik bir özellik olarak kabul edilir ve bitkilerde bu çeşit özellikler hayvanlara kıyasla daha sıkıntı aktarılır. Dört yapraklı yoncayı sağlayan gen ise çekinik gendir. Bunu anlayacağımız lisanda açıklamak gerekirse; bitkinin yalnızca dört yapraklı geni, dört kromozomunda da taşıması durumunda dört yaprak üreteceği manasına gelir, ki bu da ender bir durumdur.
Mekhitarian’ın durumunda ise çok olağandışı bir şey olmuştu. Bitkinin baskın gen karakteristikleri üç yaprak yerine dört yapraktı. Bu da bu türlü bir durumun gerçekleşme mümkünlüğünü artırdı.
